,,Misschien kunnen we een site laten maken waarop we alle 50+ werklozen in onze gemeente laten zien’’, zegt de Beleidsmedewerker van de afdeling Werk en Inkomen. De andere ambtenaren knikken instemmend. ,,Onbekend maakt onbemind’’, doet iemand een onbeduidende duit in het zakje. ,,Zullen we een BN-er vragen om ambassadeur te worden en alle werkgevers langs te gaan om de doelgroep een beetje in het zonnetje te zetten?’’, oppert de Communicatiemedewerker. ,,Het is toch onvoorstelbaar dat de ondernemers klagen over personeelstekort terwijl er zoveel 50-plussers langs de zijlijn staan’’, voegt de Accountmanager Economische Zaken toe aan het gesprek.
Ik zit in een vergaderzaaltje bij een gemeente een gesprek te voeren zoals ik ze al meer dan 10 jaar voer. Het onderwerp lijkt maar moeilijk te willen evolueren. We hebben het over hoe werkloze 50-plussers aan het werk geholpen kunnen worden.
Zolang we de waarheid niet onder ogen willen zien, zal hetzelfde gesprek ook het komende decennium gevoerd blijven worden in tal van andere vergaderzaaltjes.
Het zit namelijk als volgt. De arbeidsmarkt ontwikkelt zich in een razend tempo. Door de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie verdwijnen steeds meer beroepen. Vaak worden de melkboer en de schoorsteenveger als voorbeeld genoemd, maar die zijn zelfs als voorbeeld al passé. Het zal niet lang duren totdat ook de nieuwslezer, de vrachtwagenchauffeur, de kassière, de accountant, de hypotheekadviseur, de vertaler, de administratief medewerker, de beleidsambtenaar, de DTP-er en de bankier plaatsmaken voor slimme technologie die op basis van algoritmen en data het werk veel beter en sneller kan doen dan wij. Dit rijtje beroepen is nog maar het topje van de ijsberg. Naar verwachting zal meer dan een kwart van de beroepen die we nu uitvoeren in 2030 verdwenen zijn.
Ondertussen zijn veel werkenden druk met het afronden van hun to-do-lijstjes, het rennen van vergadering naar zoom-meeting en het aftellen tot aan de zomervakantie. Veel werkenden denken dat het zo’n vaart niet zal lopen met die uitstervende beroepen. Dat er krapte is op de arbeidsmarkt domineert immers het nieuws. Als dan ook je leidinggevende lovend over je is, dan is de urgentie om na te denken over of jouw beroep over 5 jaar nog wel bestaat niet zo groot. Dit is hoe werkloosheid onder 50-plussers ontstaat. Het is niet de leeftijd die de zoektocht naar een nieuwe baan bemoeilijkt, maar het feit dat veel mensen in de jaren daarvoor te weinig in hun loopbaan hebben geïnvesteerd. Ouder worden houd je niet tegen, achterlopen op de arbeidsmarkt wel.
De huidige generatie 50-plussers is opgevoed door de naoorlogse generatie die een leven lang bij één werkgever werkte en daar tevreden mee was. Het adagium was vast te houden aan wat goed is en niet je oude schoenen weg te gooien voordat je nieuwe hebt. Binnen de 50+ doelgroep bevinden zich veel fitte, gemotiveerde, leuke, slimme en kundige mensen die de pech hebben ergens goed in te zijn waar niemand meer op zit te wachten.
De enige nuttige overheidsinvestering om de werkloosheid onder 50-plussers op te lossen, is er eentje die inzicht geeft in de banen van de toekomst en het gemakkelijk maakt om je tot deze banen om te scholen. Vervolgens is het aan de 50-plusser van morgen om deze handschoen op te pakken.
