De 'Hier-hebben-mensen-spijt-van-top-vijf'
Spijt. Als je met mensen over hun loopbaan praat, dan gaat het daar vaak over. Met name de dingen die ze níét hebben gedaan, leiden tot spijt. Blijkbaar hebben we onszelf verstrikt in een web van hoe het hoort, dat we in ruil daarvoor gemakkelijk onze eigen idealen in de ijskast zetten. Als je dat maar lang genoeg doet, dan leidt dat vroeg of laat onherroepelijk tot spijt. Omdat je de tijd niet terug kunt draaien, is spijt een vrij nutteloze emotie. Tenzij je het als voedingsbodem voor een betere toekomst gebruikt, dan kan het veel waard zijn.
Met stip op één in mijn hier-hebben-mensen-spijt-van-top-vijf staat: Had ik maar wat meer mijn eigen koers gevaren. Ingegeven door ouders, partners, leraren en andere mensen worden heel wat talenten en dromen in de kiem gesmoord. Plannen worden al snel beantwoord met een goedbedoelde ‘zou je dat nou wel doen?’, om vervolgens nooit meer tot uitvoering te worden gebracht. Om familie en vrienden maar niet teleur te stellen, of te overtreffen, wordt de koers dan bijgesteld richting het grote gemiddelde. Maar een advies is ook maar een mening.
Op twee staat: Had ik maar eerder geweten dat ik niet raar ben. Je zult maar net andere interesses en talenten hebben dan die op school als de norm gelden. Dan krijg je al snel de indruk dat je dom, druk, vreemd of dromerig bent. Ook de vrije vogels die een ander pad gekozen hebben dan het gebruikelijke, hebben nogal eens de indruk dat ze zich hiervoor moeten verantwoorden. Pas als je jezelf in alle geuren en kleuren kunt accepteren, kun je al je potentieel benutten.
Op de derde plaats in de spijtlijst van de werkende mens staat spijt van de niet gepakte kansen. Onder het juk van de hypotheek, de studerende kinderen en andere vaste lasten gaan veel kansen voorbij omdat ze te risicovol zouden zijn. Risico’s worden vaak verward met achteruitgang en armoede, terwijl in de gecalculeerde risico’s soms het grootste goud schuilt.
De vierde plaats is voor: Spijt dat ik niet eerder voor mezelf heb durven opkomen. Gebukt onder narcistische bazen, onhandige managers of inhalige collega’s, verdwijnen ambities nogal eens stilletjes naar de achtergrond.
De laatste plaats van de spijt-top-vijf is voor: Had ik mezelf maar toegestaan om wat meer gelukkig te zijn. Er kunnen soms jaren voorbij gaan waarin iemand heel hard werkt aan iets wat voor diegene totaal geen betekenis heeft. Of waarvan diegene zelfs op zondagmiddag al buikpijn krijgt. Het leven is veel te kort om alleen te leven voor het weekend en de vakantie. Werk mag uitdagend zijn, maar niet slopend. Hard werken én dingen doen die je leuk vindt, kunnen samen gaan.
En mocht uw calvinistische inborst u nu sputterend wijsmaken dat dit alles een luxeprobleem van de patatgeneratie is, bedenk dan dat elk onbenut potentieel, elk verloren talent en elke naar de achtergrond geplaatste ambitie een gemist is voor onze economie.
Al doe-maar-normaal-dan-doe-je-al-gek-genoeg-doende, is Nederland qua innovatie en ondernemerschap op het wereldtoneel naar de middenmoot gezakt. Ga ervoor.
